Mumbai, 20th April 2022 (GNI): हिंदुस्थानी शास्त्रीय संगीताचे महान गायक, पद्मविभूषण उस्ताद गुलाम मुस्तफा खान यांच्या नावावर असलेल्या चौकाचे अनावरण आदित्य ठाकरे, पर्यटन आणि पर्यावरण मंत्री, महाराष्ट्र सरकार यांच्या हस्ते करण्यात आले. पद्मश्री हरिहरन, पद्मश्री सोनू निगम, शान यांसारख्या दिग्गज आणि प्रख्यात गायक आणि संगीतकारांच्या उपस्थितीत महाराष्ट्रातील. वांद्रे पश्चिम येथील कार्टर रोड येथील अतिरिक्त पोलीस आयुक्त कार्यालयाजवळ असलेल्या ‘पद्मविभूषण गुलाम मुस्तफा खान चौक’चे बुधवारी सकाळी उद्घाटन करण्यात आले. इस मौके पर उस्ताद जी के परिवार से त्यांची पत्नी अमीना मुस्तफा खान, भाई उस्ताद आफताब अहमद खान, बेटे मुर्तुजा खान, कादिर मुस्तफा खान, राणी मुस्तफा खान आणि हसन मुस्तफा खान, बेटियां नज़मा, शादमा, शाहिना आणि राबिया, बहू नम्रता गुप्ता खान आणि कुटुंबाचे सदस्य देखील तेथे आहेत.
उत्तर प्रदेशातील बदाऊन येथे जन्मलेले उस्ताद गुलाम मुस्तफा खान हे चार भाऊ आणि तीन बहिणींच्या कुटुंबातील सर्वात मोठे पुत्र होते. त्यांनी वडिलांकडून शास्त्रीय संगीताचे मूलभूत प्रशिक्षण घेतले आणि नंतर त्यांचे चुलत भाऊ उस्ताद निसार हुसेन खान यांच्याकडून संगीताचे शिक्षण घेतले.रामपूर सहस्वान घराण्याची प्रकाशमान परंपरा जपणारे , उस्ताद गुलाम मुस्तफा खान हे विविध पुरस्कार आणि प्रशंसेचे मानकरी ठरले आहेत . त्यांना 1991 मध्ये पद्मश्री, त्यानंतर 2006 मध्ये पद्मभूषण आणि 2018 मध्ये पद्मविभूषणने सन्मानित करण्यात आले. 2003 या वर्षी संगीत नाटक अकादमी पुरस्कार, या अतिशय प्रतिष्ठित पुरस्कारांनी त्यांना सन्मानित करण्यात आले .
विशेष म्हणजे, सर्वोत्कृष्ट असण्याबरोबरच, उस्ताद गुलाम मुस्तफा खान यांनी लता मंगेशकर, आशा भोसले, ए.आर. यांसारख्या अनेक दिग्गज बॉलीवूड गायकांनाही मार्गदर्शन केले आहे. रहमान, हरिहरन, सोनू निगम, शान, त्यांची मुले मुर्तुजा मुस्तफा खान, कादिर मुस्तफा खान, रब्बानी मुस्तफा खान, हसन मुस्तफा खान आणि नातू फैज मुस्तफा खान या सर्वांना त्यांचे मार्गदर्शन लाभले आहे.
उस्ताद गुलाम मुस्तफा खान यांचे हिंदी आणि इतर प्रादेशिक चित्रपटात फार मोठे योगदान आहे . त्यांनी हिंदी आणि इतर प्रादेशिक चित्रपटांसाठी गायक आणि संगीतकार म्हणून मोठी कामगिरी केली आहे . मृणाल सेनच्या भुवन शोम या हिंदी चित्रपटांतुन त्यांनी पार्श्वगायनाच्या क्षेत्रात प्रवेश केला आणि त्यानंतर त्यांनी अनेक हिंदी चित्रपट आणि विविध लघुपटांसाठी देखील गाणी ध्वनिमुद्रित केली . ते कायम काळाच्या पुढे असायचे ,असे लोक त्यांच्याबद्दल म्हणू शकतील. .त्याने रेनमेकर या जर्मन माहितीपटात बैजू बावराची भूमिका साकारली आणि जेव्हा ए आर रहमान यांना आपल्या गुरूंसमोर तीन पिढयांना सादर करायचे होते ,तेव्हा देखील कोक स्टुडिओ येथे त्यांनी आपली कला सादर केली. त्या तीन पिढ्यांमध्ये त्यांची मुले मुर्तुझा मुस्तफा खान, कादिर मुस्तफा खान, रब्बानी मुस्तफा खान, हसन मुस्तफा खान आणि नातू फैज मुस्तफा खान.यांचा समावेश होता.
प्रसिद्ध संगीतकार-गायक, उस्ताद, पद्मभूषण ए.आर. रहमान म्हणाले, “महान गुरू हे ज्ञानाचे शाश्वत सामर्थ्य आणि भारताकडे असलेल्या समृद्ध परंपरेचे स्रोत आहेत गुलाम मुस्तफा खान साहेबांनी आपल्या अनेक विद्यार्थ्यांना दिलेले संगीताचे ज्ञान अमूल्य आहे. ‘पद्मविभूषण उस्ताद गुलाम मुस्तफा खान चौक’ हा त्यांच्या भारतीय शास्त्रीय संगीताच्या सेवेचा योग्य सन्मान असेल.”
“माझ्या उस्ताद जी (उस्ताद गुलाम मुस्तफा खान) साठी एक चौक घडणे ही सर्वात चांगली गोष्ट आहे. मी खूप आनंदी आहे; या भावनेचे वर्णन करण्यासाठी माझ्याकडे शब्द नाहीत! उस्ताद जी हे हिंदुस्तानी शास्त्रीय संगीत, ख्याल गायकी/घराण्याचे सर्वात मोठे गुरु होते.त्यांनी केलेले काम आणि त्यांनी सादर केलेल्या चमकदार रचना केवळ अप्रतिम आहेत. इतर घराण्यातील विद्यार्थीही त्यांच्या रचना गातात! ते एक प्रतिष्ठित व्यक्तिमत्व आहे, एक खरा महापुरुष आहे आणि त्यांच्या नावाने चौक असणे हे आम्हा भारतीयांचे कर्तव्य आहे. ही स्मृती कायम राहिली पाहिजे आणि येणाऱ्या पिढ्यांनी त्यांचे योगदान लक्षात घ्यायला पाहिजे आणि जाणून घेतले पाहिजे,” असे उत्साही ज्येष्ठ गायक पद्मश्री हरिहरन यांनी सांगितले.
मास्टर संगीतकार सलीम मर्चंट म्हणतात ,” “उस्ताद गुलाम मुस्तफा खान साब नेहमी आपल्या हृदयात आणि विचारांमध्ये असतात, आणि आता त्यांच्या नावाचा चौक त्यांचा गौरव करतो आणि आपल्याला खूप आनंद देतो. त्यांच्या कुटुंबासाठी, त्यांच्या विद्यार्थ्यांसाठी आणि आपल्या सर्व संगीतप्रेमींसाठी हा अभिमानाचा आणि सन्मानाचा क्षण आहे. मला आशा आहे की उस्तादजींचे नाव सदैव शीर्षस्थानी राहील आणि त्यांचे स्मरण आपल्याला सदैव होत राहील. “
अष्टपैलू गायक शान यांनीही आपला आनंद व्यक्त केला, “पद्मविभूषण श्री गुलाम मुस्तफा खान साब त्यांच्या स्वरातून आणि व्यक्तिमत्त्वातून संगीत, समर्पण आणि भक्ती यांचे अस्तित्व कायम जाणवत राहील . . त्यांच्या नावाच्या चौकामुळे मी खूप रोमांचित आहे. येणाऱ्या अनेक पिढ्यांसाठी त्यांचे संगीत प्रेरणा देत राहील .. आम्हा सर्वांना याचा खूप अभिमान आहे.”
“ही खूप छान भावना आहे आणि निश्चितच अभिमानाचा क्षण आहे आणि आमच्या संपूर्ण कुटुंबासाठी नेहमीच खास राहील. उस्तादजींनी आपल्या सर्वांसाठी केलेल्या प्रत्येक छोट्या-छोट्या गोष्टीचे आपण नेहमीच कौतुक करतो आणि करू. ते केवळ आमच्यासाठीच नव्हे तर अनेक इच्छुक गायक आणि संगीतकारांसाठी प्रेरणास्थान होते. हिंदुस्थानी शास्त्रीय संगीताच्या क्षेत्रात त्यांनी आपल्या योगदानाने देशाचा गौरव केला आहे. आम्ही भारत सरकार आणि ICCR चे ऋणी आहोत ज्याने अलीकडेच परदेशी संगीतकार आणि कलाकारांसाठी ‘उस्ताद गुलाम मुस्तफा खान फेलोशिप फॉर म्युझिक’ सुरू केली. आणि आता उस्तादजींच्या नावाने चौक दिल्याबद्दल आमचे नगरसेवक श्री आसिफ झकेरिया, महाराष्ट्र सरकार आणि बृहन्मुंबई महानगर पालिका यांचे आम्ही सदैव आभारी राहू,” असे मत उस्ताद गुलाम मुस्तफा खान परिवारातील सदस्यांनी व्यक्त केले.
संगीत क्षेत्रात आपला अमिट ठसा उमटवणारे पद्मविभूषण उस्ताद गुलाम मुस्तफा खान यांनी 2021 मध्ये वयाच्या 89 व्या वर्षी मुंबईतील कार्टर रोडच्या घरी अखेरचा श्वास घेतला. आणि त्यांच्या स्मृतिदिनाच्या निमित्ताने त्याच्या घराजवळ, त्याच्या नावाने चौक यापेक्षा चांगले कायअसणार ! त्यांचा वारसा असाच पुढे चालत राहील . …यापेक्षा वेगळे काय सांगावे?” GNI
Visuals & Bytes: https://drive.google.com/file/d/1NfAJbwdjl7QJbhEn100msmTrSI9gNYMy/view?usp=sharinghttps://drive.google.com/file/d/1UXSAic_kLa6vfnyvR0OyN5DQPNJqKMy5/view?usp=sharing
https://drive.google.com/file/d/1dm4AMh14Rz9kn7i7wuutFYej1s2YL-5Q/view?usp=sharing
Be the first to comment on "कार्टररोड, वांद्रेयेथे ‘पद्मविभूषणउस्तादगुलाममुस्तफाखानचौक’ चेअनावरण आदित्य ठाकरे,सोनू निगम ,हरिहरन, शान, सचिन आहिर या मान्यवरांची समारंभाला उपस्थिती"